|
|
|
 |
|
|
|
|
مایع ظرفشویی که در اصطلاح عامیانه به آن ریکا گفته می شود، مایعی شوینده است که برای شستن ظروف از آن استفاده می شود. این ماده کف زاست که برای زدودن چربی و اضافات مواد غذایی از روی ظروف طراحی شده است. نوع دیگری از آن وجود دارد که برای شستن ظروف درون ماشین ظرفشویی ساخته می شود.
موادی که در گذشته به عنوان شوینده ظروف استفاده می شد، مخلوطی از چوبک، گرد آجر و خاکستر، ترکیبی مناسب و قابل استفاده برای پاکیزه نمودن ظروف به شمار می رفت در حالی که خاکستر از نظر شیمیایی ماده ای بسیار فعال است، اما کمتر شکایت و گله ای از بروز ناراحتی ها و حساسیت های پوستی و عوارض ناشی از آن اعلام می گردید که می توان یکی از دلایل بزرگ آن را عدم توجه بانوان به بهداشت و سلامت پوست دست دانست.
از نظر شیمیایی مایع ظرفشویی از ترکیب یکسری مواد اصلی پاک کننده تحت عنوان سورفکتانت و دیگر مواد افزودنی جهت ایجاد کیفیت و بعضی خصوصیات مختلف مثل نرم کنندگی و عطر تشکیل شده است.
به طور کلی مواد مورد مصرف در ساخت مایع ظرفشویی شامل پنج دسته می شوند که در زیر به آن ها اشاره شده است:
-مواد فعال در سطح یا سورفکتانت: شامل گروه های آنیونیک مثل تگزاپن و اسید سولفونیک
-خنثی کننده ها: مثل سود سوز آور و آلکانوآمین ها
-نرم کننده ها و مرطوب کننده ها: مثل گلیسیرین
-فیلرها: مانند سولفات ها و نمک ها
-افزودنی ها: مثل نگهدارنده و رنگ و اسانس
در اکثر مایع ظرفشویی های تولید شده در ایران از آلکیل بنزن خطی و اسید سولفونیک استفاده شده است. علت استفاده از آلکیل بنزن خطی این است که این مواد قابل تجزیه و قابل بازگشت به محیط زیست است. در حالی که آلکیل بنزن های شاخه ای غیر قابل تجزیه می باشند.
مولکول های ماده فعال در سطح که متشکل از دو بخش آبدوست و آبگریز است، از طریق دم آبگریز خود در مولکول چربی جذب می شوند و از سوی دیگر با مولکول آب ترکیب می شوند. به این ترتیب فرمولاسیون مایع ظرفشویی سبب می شود که لایه چربی تکه تکه شده، از سطح ظرف دفع شده و به صورت قطرات بسیار ریز کلوئیدی که میسل نامیده می شود، در آب شست و شو معلق شده و شسته می شوند.
بنابراین ماده فعالی که در غلظت های کم بتواند تعداد میسل بیشتری تشکیل دهد، مقدار چرک بیشتری را به صورت معلق و کلوئیدی درآورده و کارآمدتر است. به عبارت دیگر غلظت بحرانی لازم این نوع ماده فعال برای تشکیل میسل کم است.
امروزه در کشورهای توسعه یافته بویژه اروپا، در فرمولاسیون مایع ظرفشویی، همیشه مخلوطی از دو یا چند نوع ماده فعال در سطح مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا مخلوط چند نوع ماده فعال موجب تقویت عملکرد و کاهش غلظت بحرانی میسل می گردد در نتیجه موجب کاهش مصرف مواد اولیه و کاهش قیمت محصول می شود.
در تولید فرمولاسیون مایع ظرفشویی همیشه افزایش گرانروی مورد نظر نیست، بلکه در برخی از کشورهای اروپایی که درصد مواد فعال اغلب بیش از 25 درصد است و نیز یکدست بودن و پایداری محصول در دماهای پایین تر مورد نظر است، از موادی که انحلال پذیری را افزایش داده و به این طریق سازگاری مواد متشکله و کاهش گرانروی را سبب می شوند، در فرمولاسیون مایع ظرفشویی استفاده می گردد. این مواد آلکیل سولفونات های سبک مثل سدیم تولوئین سولفونات، سدیم گزلین سولفونات هستند و گاهی مواد مثل اوره را نیز برای این منظور به کار می برند.
پایداری کف در شرایط نامساعد از قبیل چربی زیاد ظروف، از عواملی است که معمولا از سوی مصرف کننده به عنوان ملاکی برای کارآمد بودن فرمولاسیون مایع ظرفشویی در نظر گرفته می شود، در حالی که کف زیاد لزوما به معنای پاک کنندگی بالا نیست. در هر حال بازار پسند بودن مایع ظرفشویی به پایداری کف در حین کاربرد بستگی دارد و این امر به سادگی با افزودن آلکانول آمید ها، بتائین و ...انجام پذیر است.
استفاده از آلکانول آمین ها بویژه تری اتانول آمین و تا حدی دی اتانول آمین به جای سود سوزآور به یک دستی محصول و توانایی امولسیون کنندگی آن و نیز کاهش اثر نامساعد در پوست کمک می کند.
نرم کنندگی و محافظت اثر فرمولاسیون مایع ظرفشویی بر پوست که از مسائل مهم است، و این عمل حاصل اندرکنش انواع مواد فعال موجود در فرمولاسیون مایع ظرفشویی است و معمولا از طریق کنترل اثر فعالیت بر پوست ماده ای که شدیدترین اثر نامطلوب را بر روی پوست دارد، مشخص می گردد. این کنترل از آن جهت ضروری است که ماده فعال در سطح پایه، بهترین جزء زداینده چربی پوست است و این عمل باید از طریق کاربرد مواد چربی که توسط بافت های پوست جذب شده و از چربی زدایی کامل پوست دست ممانعت به عمل می آورند، کنترل گردد.
برای استفاده راحت تر از مایع ظرفشویی، تنظیم غلظت مایع ظرفشویی بسیار مهم است. برای تنظیم غلظت از پر کننده ها و فیلرها مثل سدیم کلراید استفاده می کنند.
نگهدارنده ها: مواد تشکیل دهنده مایع ظرفشویی معمولا مستعد آلودگی میکروبی نیستند ولی در عین حال از مخلوط متیل ایزو تیازولین اون و کلرو متیل تیازولین اون با دوز 0/1 درصد استفاده می شود.
رنگ: رنگ انتخاب شده برای مایع ظرفشویی باید با نوع اسانس و بسته بندی هماهنگ باشد.
اسانس: در سال های قبل از اسانس های میوه ای برای ساخت مایع ظرفشویی استفاده می شد و کم کم این اسانس ها با رایحه گل جایگزین شده است. امروزه برخی از تولید کنندگان مایع ظرفشویی از رایحه های ادکلن های رایج برای معطر کردن محصولات خود استفاده کرده اند که بسیار با استقبال رو به رو شده است.
آگهی فروش مواد شوینده و بهداشتی
فروش عمده و خرده مایع ظرفشویی و مایع دستشویی گیاهی و معمولی هیرسا در حجم های مختلف با اقساط کوتاه مدت
